Zdjęcia związane z gminą Nielisz i Galerią Przeszłości w publikacjach ksiażkowych

W kwietniu tego roku biblioteka zakupiła  2 książki związane z historią naszej gminy.
1. Elżbieta Piskorz-Branekova: Strój zamojski. Wrocław, 2013 nr inwentarzowy 27338.
zamieszczono tam 3 zdjęcia pochodzące ze zbiorów prywatnych Ireny Kępińskiej, które prezentujemy w naszej Galerii Przeszłości.

 

 Poświęcenie pól  we wsi Nielisz 4 czerwca 1923 roku

 

Orkiestra i chór parafii Nielisz, które prowadzone były przez organistę Leonarda Kępińskiego. Pośrodku grupy ks. Wojciech Telatycki, obok niego Leonard Kępiński, ok. 1910 rok.

Oto co pisze Elżbieta Piskorz-Branekova  na temat naszej gminy:

"...

Wśród zdjęć opublikowanych w „Ziemi”, pięć zasługuje na specjalną uwagę ze względu na ich autora ks. Stanisława Samorka. Pokazują one wieśniaków z Chłopkowi, Gaju, Gorajca, Goraju i Zabuża. Duchowny ten był zapalonym fotografem i stałym korespondentem czasopism ludoznawczych oraz krajoznawczych, żył w latach  1897 – 1966. Pracował w parafiach interesującego nas regionu, a od 1919 r. sprawował funkcję proboszcza parafii pod wezwaniem św. Wojciecha we wsi Nielisz leżącej w powiecie zamojskim. Co ciekawe i ważne  nie był on w Nieliszu jedyną osobą z zacięciem społecznikowskim i zajmującą się fotografowaniem. Świadczy o tym kolekcja fotografii, zachowanych do dziś w rękach prywatnych. Najstarsze z nich pochodzą z 1910 r. Pokazują one życie wiejskiej gromady i są fotoreporterską relacją z wydarzeń w serze zarówno duchowej jak i świeckiej. Potwierdzają one również fakt działania różnych organizacji, między innymi straży pożarnej oraz orkiestry i chóru. Jego dyrygentem był miejscowy organista Leonard Kepiński, który był także zapalonym  i czynnie praktykującym fotografem.

            Kolejny bardzo interesujący zbiór fotografii z interesującego nas obszaru, powstały w zbliżonym okresie, został wykonany przez Zofię Malczewską.[...]

Zofia Malczewska pochodziła z rodziny ziemiańskiej, żyła w latach  1877 – 1950. Urodziła się w majątku Iłowiec lezącym w gminie Skierbieszów. Skomplikowana sytuacja rodzinna i majątkowa spowodowała, że jej losy związane były z wieloma miejscowościami. Były to: położony w pow. zamojskim wymieniony już Iłowiec, gmina i parafia Skierbieszów, Kornelówka, gmina i parafia Sitno, Sitaniec, gmina Zamość, parafia Sitaniec, Sitno, gmina i parafia Sitno, Staw Noakowski, gmina i parafia Nielisz. [...]

 W działaniach Zofii Malczewskiej wyraźna jest też tendencja do aranżowania ujęć zgodnych z chłopomańskimi ideami modernistycznego ruchu Młodej Polski. Sama autorka lub bliskie jej osoby przebierają się do portretów w pseudoludowe stroje. 

2.  Piotr Szczurek: Złota księga czynów społecznych na XX-lecie Polski Rzeczypospolitej Ludowej 1944 - 1964 gmin Radecznica, Sułów i Nielisz. Zamość, 2015 - Nry inw.  27313 - 27316

Piotr Szczurek opisuje czyny społeczne w poszczególnych miejscowościach trzech gmin, wybrałem najistotniejsze  w gminie Nielisz:

Nielisz

W latach 1947 -49  wybudowano nowy budynek szkolny ogólnej wartości 1.200.000, w tym czyny obliczono na sumę 500.000 zł, reszta z dotacji Gromadzkiej Rady Narodowej

Ochotnicza Straż Pożarna zakupiła komplet instrumentów dętych dla orkiestry strażackiej na sumę 16.000 zł. Kwota ta została uzyskana z organizowanych loterii fantowych i imprez artystycznych OSP ( w domyśle: zabawy taneczne)

Gruszka Mała cz. I

W roku  1961 rozpoczęto budowę remizy dla miejscowej OSP w czynie społecznym.

Gruszka Mała cz. II

W latach 1955 – 60 mieszkańcy wsi wybudowali czynem społecznym remizę dla miejscowej OSP o wartości 60.000 zł.

Nawóz

W latach  1947 – 48 wybudowano szkołę wyłącznie czynem społecznym o wartości 130.000 zł

Ruskie Piaski

W latach 1955 – 56 wybudowano nowy budynek szkolny kosztem 1.200.000, w tym z czynów społecznych  na ok. 400.000 zł

W roku 1957  powołano Komitet Budowy Domu Ludowego. Zalano fundamenty, zakupiono i zwieziono komplet materiałów na wymienioną budowę ogólnej wartości około 120.000 zł. Dotacja państwa wynosiła 25.000 zł, pozostała kwota to czyny społeczne.

Ciekawostka – Z inicjatywy KGW zakupiono z funduszy społecznych pralkę elektryczną i sprzęt gospodarstwa domowego. Do świetlicy szkolnej zakupiono w roku 1963 telewizor z funduszów społecznych wsi. Kierownikiem szkoły był wówczas Mieczysław Tarnowski.

W roku 1959 w czasie przeprowadzonej elektryfikacji wsi wszystkie prace, jak: zwózka materiałów, przygotowanie dołów i inne zostały wykonane czynem społecznym.

Krzak

Zakupiono z funduszy społecznych plac pod budowę nowej szkoły, której budowa rozpoczęła się  w 1965 r.

Złojec

W latach 1951 – 52 wybudowano remizę strażacką

W latach 1959 – 63 został wybudowany i oddany do użytku budynek szkolny

Ciekawostka – z funduszy  społecznych zakupiono do świetlicy wiejskiej aparat radiowy za 900 zł

Piotr Szczurek w swojej książce zamieścił zdjęcie z Cyfrowych Zbiorów Fotograficznych Archiwum w Zamościu - Pierwszomajowy czyn społeczny w gminie Nielisz, lata pięćdziesiąte. Zdjęcie pokazywałem na fan page'u Galerii na facebooku, występuje również w innym poście na blogu Galerii.