Wystąpienie na sympozjum muzealnym
"Wieś lubelska w fotografiach końca XIX - 1 połowy XX wieku"
Zamość, 8 września 2017
"Wieś lubelska w fotografiach końca XIX - 1 połowy XX wieku"
Zamość, 8 września 2017
Przeszłość zachowana w pamięci staje się częścią teraźniejszości .
Kotarbiński
Galeria Przeszłości Gminy Nielisz
Galeria Przeszłości Gminy Nielisz
jest internetowym albumem starych fotografii użyczanych do zdigitalizowania od
mieszkańców gminy Nielisz obecnych, byłych a także tych, których związek z
miejscowościami gminy jest historyczny i rodzinny.
Galeria Przeszłości, pomysł jej założenia i prowadzenie należy do Biblioteki Publicznej Gminy
Nielisz, personalnie zajmuje się tym Krzysztof Szykuła.
Biblioteka
nie przechowuje oryginałów zdjęć, po zeskanowaniu, opisaniu przy pomocy ich
właścicieli, zdjęcia są zwracane.
Galeria istnieje od marca 2010 roku, od kiedy otrzymała do
publikacji pierwszych 15 zdjęć. Przyjmujemy zdjęcia odnoszące się w jakikolwiek
sposób do terenu gminy Nielisz w obecnych granicach administracyjnych i w
granicach historycznych powojennej Polski. Granice gminy nie są jedynym
wyznacznikiem publikowanych zdjęć, często przedstawieni na nich mieszkańcy
fotografowani byli w różnych miejscach na Ziemi. Przyjęto cezurę wiekową publikowanych zdjęć –
zdjęcie musi być wykonane 30 lat od daty jego publikacji.
Wykorzystując
zgromadzone fotografie, prowadzimy
- blog http://galpr.blogspot.com/
- fanpage na
portalu facebook.com http://www.facebook.com/gpgnielisz
- oprócz
tego pomagamy w kontaktowaniu się z właścicielami zdjęć osobom szukających przodków,
śladów przeszłości rodzin,
- fotografie
zamieszczone w naszej Galerii trafiają też do publikacji książkowych, m.in.
zostały użyte w książkach:
Elżbieta
Piskorz-Branekova: Strój zamojski. Wrocław, 2013 - zamieszczono tam 3 zdjęcia
pochodzące ze zbiorów prywatnych Ireny Kępińskiej.
Piotr
Szczurek: Złota księga czynów społecznych na XX-lecie Polski Rzeczypospolitej
Ludowej 1944 - 1964 gmin Radecznica, Sułów i Nielisz. Zamość, 2015
Od grudnia 2016 roku nasze stare fotografie regularnie trafiają na łamy lokalnego Biuletynu Informacyjnego Gminy Nielisz.
Od grudnia 2016 roku nasze stare fotografie regularnie trafiają na łamy lokalnego Biuletynu Informacyjnego Gminy Nielisz.
Obecnie
udostępnionych jest 502 fotografii
pochodzących z kolekcji domowych pozyskanych od 25 osób.
Zdjęcia w
naszej Galerii opatrzone są elementami
pomocniczymi:
- numer
kolejny, uszeregowanie według daty dodania, natomiast na facebook.com istnieją
albumy tematyczne,
- opis , co
i kogo przedstawiają, nie wszystkie wiadomości o obiektach przedstawionych na
zdjęciach pozostawiły ślad w ludzkiej pamięci, która bywa zawodna i informacje
nie zawsze są dokładne, opisy często trzeba weryfikować, np. zdjęcie 41 Kapela
i chór Leonarda Kępińskiego. Ksiądz Wojciech Telatycki. Ok. 1910 r. Identyczne
zdjęcie znajduje się w cyfrowych zbiorach fotografii w Archiwum w Zamościu z
następującym opisem: "Kapela parafialna w Nieliszu, przed 1915 r. Czynna
była w latach 1892-1915. W środku prawdopodobnie dyrygent Leon Smutniak i ks.
Adam Szczerbiński"
- imię i
nazwisko osoby użyczającej lub nazwa instytucji, nie wszyscy jednak wyrażają
zgodę na udostępnienie swoich
personaliów. Osoby, które przesłały zdjęcie przez internet, często znamy tylko
z imienia, pseudonimu.
Galeria Przeszłości Gminy Nielisz nie jest jedynym działaniem
na rzecz zachowania pamięci o przeszłości. Obok naszej Galerii istnieją:
-
albumy internetowe http://photos.google.com/u/1/albums,
Zdjęcia tam
publikowane dotyczą miejscowości w gminie Nielisz – Zamszany. Album zawiera 75
fotografii, został stworzony przez nieżyjącą
już Annę Kłonicę, która z Zamszanami związana była od dzieciństwa do
dziesiątego roku życia a później sentymentalnie, cicha, na peryferiach gminy, nawet trochę zapomniana ale nie
pozbawiona uroku i klimatyczna wieś Zamszany, miłość do wsi swego dzieciństwa
tkwiła do końca życia w jej sercu. Zdjęcia z tego albumu zostały ujęte w
ankiecie z sygnaturą „Z”.
- prywatne izby pamięci
gromadzące eksponaty głównie z działu etnografii ale nie tylko, ogólnie zabytki
kultury materialnej i pamiątki życia i pracy w dawnej wsi. Są to izby pamięci:
· Pana Ryszarda Błaszczaka w Ruskich
Piaskach – pasjonat ten zebrał tysiące eksponatów i zbiera nadal oraz pracuje
ciągle nad zabezpieczeniem zbiorów i nad poprawą lepszych warunków dla swojej
ekspozycji. Chętnie prezentuje młodzieży
historię pracy i życia ludzi na wsi, wyjaśnia do czego służyły przedmioty i jak
działały, przypomina zapomniane zawody rzemieślnicze.
https://www.facebook.com/media/set/?set=a.634286963405506.1073741871.260591674108372&type=3
https://www.facebook.com/media/set/?set=a.634286963405506.1073741871.260591674108372&type=3
· Pani
Alicji Mazur z Nielisza – we własnym domu, w pomieszczeniu dawniej
przeznaczonym na garaż zgromadziła przedmioty
kultury materialnej dawnej wsi.
Historia lokalna to ważny element budowania tożsamości
„małych ojczyzn” i ich popularyzacji. Galeria Przeszłości, inicjatywa poświęcona historii lokalnej trafiła do bazy
takich inicjatyw „Historia lokalna podlega ochronie” na portalu histmag.org .
Przy okazji pozyskiwania, zdjęcia odsłaniają całkiem inne
tematy, jak np. przyczynki do dziejów:
Włościańskiej Orkiestry Karola Namysłowskiego, kolei wąskotorowych,
atelier fotograficznych, uroczystości religijnych itp. Zainteresowanych odsyłam
po więcej informacji na wspomniany blog http://galpr.blogspot.com i fanpage http://facebook.com/gpnielisz .
Galerię Przeszłości promują dwa podcasty: „Galeria
Przeszłości Gminy Nielisz” i „Razem nie będzie nas” (youtube.com), stworzone
również dla okazji podziękowania współpracownikom – właścicielom zdjęć, które
publikujemy w Galerii. Zabieganie o taką współpracę – użyczanie zdjęć, nie jest
rzeczą łatwą, nie wszyscy chętnie dzielą się zbiorami ze światem.
Wypada na
koniec wspomnieć jeszcze o fotografiach sygnowanych przez zakłady fotograficzne
z naszego regionu. Na zdjęciach spotykamy stemple i nadruki na kartonikach,
takich zakładów, jak:
o
J.S.
Strzyżowski, Zamość
o
Fotografja
J. Brodowskiego w Biłgoraju
o
A.
Stepanoff, Lublin, Krakowskie Przedmieście 172
o
Foto
– Tęcza W. Ksykiewicz i S-ka, Zamość
o
Foto
– film L. Gieroś, Zamość
o
Jan
Kurzępa FOTO, Zamość, ul. Chmielna 10
o
W
czerwcu tego roku do Galerii wpłynęło 144 zdjęć , w tym większość wykonana
przez Tomasza Mazura (1900 – 1976) –
fotografa z Nielisza, sam fotograf na zdjęciu nr 398.
Krzysztof
Szykuła
Biblioteka Publiczna Gminy Nielisz
Biblioteka Publiczna Gminy Nielisz
